Rau cải xà lách xoang là nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng rất tốt cho sức khỏe. Cải xoong rất thích sống ở nơi nhiều đất bùn, sống dưới nước, độ ngập khoảng 4 – 5 cm nơi có dòng nước chảy như ở dưới chân của thác nước, mực nước sâu thì thân cải mọc dài, cây dễ trồng, chăm sóc và cho năng suất cao.
Giới thiệu đặc điểm rau cải xoong
Nếu như rau đay là được ưa chuộng trong mùa hè thì đây là loại rau không thể bỏ qua trong mùa đông. Rau cải xoong xuất hiện nhiều trong các món ăn khác nhau như nấu canh, ăn kèm lẩu hay xào,…
Một số nơi gọi chúng với tên gọi khác là xà lách xoong. Tên khoa học của loại rau này là Nasturtium officinale hoặc Nasturtium microphyllum. Cây được tìm thấy lần đầu tiên ở châu Âu và khu vực Trung Á. Là một trong những loài rau ăn lá thuộc họ Cải (Brassicaceae).
Chúng có thể được trồng một cách dễ dàng bằng phương pháp thủy sinh hoặc bán thủy sinh. Đặc điểm nổi bậc của cải xoong là tốc độ phát triển rất nhanh. Chỉ mất một thời gian ngắn, bạn sẽ có ngay những chậu rau xanh tốt.
Lá rau thuộc dạng lá phức hình lông chim. Thân cây khá mềm và trôi nổi trên mặt nước. Nếu mọc hoang, kích thước thân có chiều dài từ 50 – 120cm. Hoa cải xoong mọc thành chùm, kích thước nhỏ với màu xanh lục hoặc trắng.
Tác dụng của rau cải xoong đối với sức khỏe
Với mỗi loại rau xanh đều chứa những loại vitamin và khoáng chất cần thiết có lợi cho sức khỏe. Rau xà lách xoong cũng vậy. Sau đây là những công dụng tuyệt vời mà chúng đem lại:
- Bổ mắt, hỗ trợ thị lực và phòng ngừa các chứng bệnh về tim mạch;
- Giúp trị những bệnh ngoài da như ghẻ lở, hắc lào, lang ben, ung nhọt, rụng tóc, nấm da đầu, đau răng, viêm lợi,…
- Thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, trị giun sán ký sinh…
- Góp phần tích cực vào việc phòng chống một số bệnh ung thư: tuyến tiền liệt (ở nam giới), cổ tử cung (ở nữ), ung thư vú,…
Với nhiều công dụng như trên nên loại rau này cũng ngày càng được các bà nội trợ yêu thích đứa vào thực đơn gia đình thường xuyên bằng nhiều món khác nhau.
Cách Trồng Cải Xoong Tại Nhà
Cách trồng
– Chuẩn bị 1 thùng 50×37 cao 30cm – đổ đầy nước trong 30′ để thử độ kín – quấn băng keo 5 mặt tạo độ chắc chắn.
– Tiếp đó là 1 lớp đất (đất thịt trộn ít trấu hoặc đất đã ủ qua các loại phân cá – phân bã đậu) sao cho cách mép thùng 5cm, rắc 20g NPK – đảo đều. Đất không được có các chất thải hữu cơ hoặc lá, gốc, rễ cây chưa phân hủy vì sẽ làm thối đất, đục 1 lỗ bằng ngón tay cách mép thùng 3cm để khi trời mưa nước không tràn qua mép.
– Trồng cây: mua rau già, cọng to nhiều rễ về cắm. Còn gần ruộng thì ra đó bảo họ bán cho nhưng nhớ bảo người ta nhổ nhiều rễ 1 chút cây sẽ lớn nhanh hơn.
– Bón phân: 2 lứa đầu không cần bón phân, hái xong lứa thứ 3 bắt đầu tưới dung dịch thủy canh (nếu có) hoặc bón 2g đạm sau mỗi lần thu hoạch, thỉnh thoảng thêm 1-2g kali vào lúc bón.
Lưu ý
- Không để quá nhiều nước trong thùng, chỉ cần xâm xấp mặt là được.
- Nên tưới hàng ngày vào buổi sáng nhưng chỉ tưới lướt qua cho cây ướt là được vì nhu cầu nước mùa lạnh của cây cũng không cao.
- Cải xoong phát triển rất mạnh khi trời mưa, mưa phùn, nên khi thấy có hiện tượng mưa thì pha chút phân thật loãng bón thúc tạo điều kiện cho cây phát triển mạnh.
- Khi tỉa ăn được 3-4 lần thì nên dùng dao hay kéo cắt trụi gần sát gốc 1 lần (cắt cả thùng không để lại ngọn nào nhé), rồi bón phân sau đó đợi cây lên ngọn mới khỏe mạnh
Cách trồng xà lách xoong tại vườn
Chọn giống rau cải xà lách xoong (rau cải xoong)
Hiện nay, giống rau cải xà lách xoong đang được trồng là giống địa phương, qua chọn lọc nó phù hợp với đất địa phương. Nó có thể kháng sâu bệnh và cho năng suất cao.
Thời vụ trồng rau cải xoong
Cây cải xoong có thể trồng quanh năm, cây có thể phát triển khỏe mạnh và cho năng suất cao là vào tháng 11-12 khi thời tiết mát mẻ.
Chọn địa điểm đất trồng rau cải xà lách xoong (rau cải xooang)
– Cây cải xoong là cây trồng ưa mát mẽ, đất trồng phải đủ ẩm, không được trồng ở nơi khô nắng, sẽ khiến rau không thể phát triển, sinh trưởng được.
– Hạt giống rau cải xà lách xoong thích hợp đất bùn, đất sình, đất tơi xốp, nhiều dinh dưỡng, thoát nước chậm. Cần loại đất giữ được nước lâu nhưng không được ứ nước.Độ pH đất ở mức 6-7, nhiệt độ thích hợp cho hạt giống rau cải xà lách xoong sinh trưởng là 15-20 độ C.
Kỹ thuật làm đất trồng cây rau cải xoong
Làm đất trồng rau cải xoong phải dựa theo bạn trồng cải mới trồng và sử dụng giống cải đã được trồng ở vụ trước để lên luống trồng rau.
Trồng cải xoong mới
– Chọn đất giàu hữu cơ, nhiều mùn, không phèn mặn, độ pH = 6 – 7.
– Cây phát triển không thuận lợi trên đất cát hoặc phèn mặn.
– Lên luống chìm, rộng 2 – 2,2 m, lối đi giữa liếp rộng 30 – 40 cm, cao hơn mặt luống 10 – 20 cm, xung quanh luống có rãnh thoát nước rộng 10 cm, sâu 15 cm, giúp thoát nước tốt trong mùa mưa.
– Đất trồng phải được phơi khô 1 – 2 tuần để diệt mầm bệnh.
– Trước khi trồng cho nước vào ngập ruộng, làm cho đất tơi lên bùn, sau đó cấy cải hoặc rải đều lên liếp, đè nhẹ cho ngập nước, ngày hôm sau rút cạn nước cho rau phát triển.
Trồng cải gốc
Sau thu hoạch cần vệ sinh đồng ruộng, làm sạch cỏ bờ, vét mương tưới, sửa bờ và rãnh thoát nước.
Rải thêm đất mới (đất giàu hữu cơ được phơi khô, đập nhuyễn) lên luống nhằm cung cấp đất cho lứa cải sau phát triển.
Kỹ thuật trồng cây rau cải xoong
Hiện nay, trồng cây cải xoong được trồng theo 2 cách là gieo hạt và trồng từ cây cải gốc
Trồng cải xoong theo phương pháp gieo hạt
– Ngâm hạt giống trong nước ấm (tỷ lệ 3 lạnh : 1 nóng) khoảng 2-3 tiếng, giữ ẩm đất, đậy kín, để chỗ tối để hạt nảy mầm nhanh hơn. Có thể gieo hạt giống xà lách trực tiếp vào đất trồng mà không cần ngâm ủ.
– Gieo rải hạt giống rau cải xà lách lên trên mặt đất với khoảng cách vừa, không quá dày. Sau đó lấp một lớp đất sạch hoặc lớp rơm dạ mỏng lên trên mặt luống để giữ độ ẩm và tránh trôi rửa hạt khi tưới, tưới phun một ít nước lên mặt đất để tạo ẩm cho đất.
– Sau khi gieo hạt xà lách được 3 tuần ngày là giai đoạn cây con cho từ 4 – 5 lá, đây là giai đoạn bứng cây ra trồng riêng vào thùng chậu hoặc trồng trực tiếp vào đất ruộng. Bạn cần chú ý bứng cây có bầu đất để tránh bị đứt rễ, nên nhổ trồng rau vào lúc chiều mát.
– Tạo lỗ trồng không nên quá sâu hoặc quá nông sẽ khiến bộ rễ của rau khó sinh trưởng tốt, nhấc nhẹ bầu cây ra khỏi khay và vùi kín bầu cây dưới đất, đôn cho chặt gốc. Khoảng cách cây trồng nên cách nhau từ 10 – 15cm.
Trồng cải xoong theo phương pháp trồng cải gốc
– Sau khi thu hoạch rau cải xoong ở vụ trước, nếu bạn muốn để giống để trồng vào vụ sau bạn cần chú ý phải làm sạch đất để gieo trồng.
– Sử dụng cây giống để lại, cắt bỏ bớt phần ngọn để lại phần gốc cây để gieo trồng.
– Trồng với khoảng cách cây 15 – 20cm/cây, trồng xong phủ một lớp rơm dạ mỏng lên mặt luống để giữ ẩm cho cây.
Kỹ thuật chăm sóc cây rau cải xoong
– Cây cải xoong rất dễ sống, dễ chăm sóc, và ít sâu bệnh hại, chỉ cần tưới nước đủ ẩm cho cây để phát triển.
– Vào mùa nắng cần chú ý tưới nhiều nước để giữ ẩm cho đất trồng, bình quân 1 giờ/ lần (10 – 16 lần trong ngày).
– Khi hạt giống cải xà lách xoong bén rễ, dùng phân bò hoai mục, phân gà, phân trùn quế hoặc phân hữu cơ bón cho cây. Sau đó cứ 15-20 ngày lại tiến hành bón đợt tiếp theo cho cây.
– Cần lưu ý một số loại sâu bệnh thường tấn công rau cải xoong như loại sâu xanh, sâu tơ, rau bị bệnh héo xanh, đốm vằn,… nếu phát hiện dấu hiệu bệnh thì bạn có thể sử dụng các loại thuốc như SK Enpray, D-C Tronplus, và một số loại thuốc diệt sâu phổ biến khác.
Thu hoạch cây rau cải xoong
Rau cải xoong sau khi trồng khoảng 30 – 45 ngày thì có thể cho thu hoạch lứa đầu. Sau đó cứ 25 ngày thu hoạch cải xoong một lần. Sau khi thu hoạch được khoảng 3-4 lứa, nên dùng dao hay kéo cắt trụi gần sát gốc 1 lần và bón phân. Làm theo cách này cây sẽ lên ngọn mới và khỏe mạnh hơn.
Trồng xà lách xoong thủy canh
Trồng xà lách xoong thủy canh
Chuẩn bị
– Thùng xốp có chiều dài 50-60cm, rộng 35-40cm và cao 25-30cm.
– Nilon đen hoặc màng phủ nông nghiệp.
– Tấm trồng: Nắp đậy thùng xốp khoan lỗ vừa với rọ trồng, khoảng 3 lỗ trồng.
– Rọ trồng, tấm lót và bấc hút.
– Các chất dinh dưỡng và nước để pha (hoặc dung dịch dinh dưỡng thủy canh đóng can bán sẵn trên thị trường).
– Giống trồng: Chọn những gốc già, có nhiều rễ để cây dễ phát triển.
Các bước thực hiện
Bước 1: Lót nilon đen vào dưới đáy thùng xốp để giữ dung dịch và tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển của rễ. Lắp hộp và tiến hành khoét lỗ, số lỗ tùy theo mật độ trồng. Lỗ khoét có đường kính bằng với đường kính giỏ nhựa.
Bước 2: Sau khi khoét lỗ, tiến hành cho cọng rau đã chuẩn bị sẵn vào rọ nhựa. Nhúng cả rọ và giá thể vào nước sạch để những vụn nhỏ bị cuốn ra khỏi rọ. Tránh trường hợp khi tưới chúng rơi xuống vào dung dịch dưới thùng gây căn bẩn.
Bước 3: Sử dụng máy sục khí hòa tan oxi vào nước tạo điều kiện tốt nhất cho quá trình phát triển của cây. Để máy sục 24/24 cây sẽ phát triển tốt nhất. Thường xuyên quan sát mực dung dịch dinh dưỡng trong khay để thêm khi cần. Luôn chú ý đến vấn đề sâu bệnh trong quá trình phát triển để kịp thời chữa trị. Tưới nước cho rau vào các buổi sáng sớm, không nên tưới quá nhiều nước.
Lưu ý khi trồng xà lách xoong
– Sâu tơ (Plutella xylostella Linaeus), sâu ăn tạp (Spodoptera litura Fab.),Sâu xanh da lán (Spodoptera exigua Hubn).
– Bệnh thối nhũn (do vi khuẩn Erwinia carotovora), bệnh thán thư, nổ lá gốc (nấm Colletotrichum sp.), bệnh đốm vằn (nấm Rhizoctonia solani).
– Cần sử dụng luân phiên các loại thuốc để tránh tình trạng kháng thuốc của sâu bệnh hại
Thường thì một lần trồng xà lách xoong bạn sẽ thu hoạch được khá nhiều lứa. Khi cây đến tuổi thu hoạch sẽ cắt phần thân để ăn và để lại gốc cho cây tiếp tục phát triển. Khi tỉa ăn được 3-4 lần thì nên dùng dao hay kéo cắt trụi gần sát gốc 1 lần, rồi bón phân sau đó đợi cây lên ngọn mới khỏe mạnh.
Rau cải xà lách xoong sau khi trồng khoảng 30 – 45 ngày sẽ cho thu hoạch lứa đầu. Sau đó cứ 25 ngày thu hoạch cải một lần. Sau khi thu hoạch được khoảng 3 – 4 lứa, nên dùng dao hay kéo cắt trụi gần sát gốc 1 lần và bón phân. Làm theo cách này cây sẽ lên ngọn mới và khỏe mạnh hơn.
Tổng hợp.
